Noun Genders and Adjective Agreement

• Polish Noun Genders
  • Polish has three genders: masculine, feminine, and neuter.
  • Each noun has a gender.
  • All male persons are masculine and female persons are feminine.
  • The gender of all other nouns, with a few exceptions, is governed by their endings.
• Inflected Language
  • Polish is an inflected language.
  • Nouns, pronouns, and adjectives change their endings to show their relationship to other words in the sentence (i.e. their case).
  • Polish does not need articles like a/an/the or some/any, unless needed for clarity.
  • Possessive pronouns like my, your, his, etc. are usually omitted.
• Nominative (Subject) Case of Nouns
  • The subject of a sentence stands in the nominative case.
  • Dictionaries and vocabulary lists nouns, pronouns, and adjectives in their nominative case form.
  • After the verbs 'be' and 'become', a noun (and any associated adjective) stands in the instrumental case.
• Masculine Nouns in the Nominative Singular
  • Masculine nouns in the nominative singular have no ending.
  • Their stems end in a consonant.
  • A few nouns referring to males end in -a, but they behave as feminine in the singular and masculine in the plural.
• Feminine Nouns in the Nominative Singular
  • Feminine nouns in the nominative singular have the ending -a.
  • Very few have the ending -i.
  • Some feminine nouns end in a consonant.
  • Abstract nouns ending in -ść are feminine.
• Neuter Nouns in the Nominative Singular
  • Neuter nouns in the nominative singular have various endings.
  • These endings never change in the singular.
  • Nouns in -ię and -ę do not show their stems in the nominative.
• Nominative Case (Singular) of Adjectives
  • An adjective agrees in gender, number, and case with the noun or pronoun it qualifies.
  • Most adjectives end in -y, -a, or -e in the nominative singular.
  • Some adjectives have a k or g in the nominative singular.
  • A few adjectives end in -ci, -pi, or -ni.
• Personal Pronouns in the Nominative Case
  • Personal pronouns in the nominative case include: ja, ty (sing.), on/ona/ono, my, wy (pl.), oni/one.
  • The pronouns on/ona/ono and oni/one can be omitted if the subject has already been mentioned or if the verb is in the past tense.
  • The verb być (to be) is often omitted in short questions/answers.
• Polite Forms of Address
  • Polite forms of address include the singular forms pan and pani, and the plural forms panowie, panie, and państwo.
  • The singular forms use the on/ona part of all verbs, while the plural forms use the oni/one form of all verbs.
• What Like?
  • To ask what something/someone is like, use the question words jaki?, jaka?, or jakie?

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Masculine Nouns

• Vowel Changes
  • Last vowel 'ó' becomes 'o'
  • Last vowel 'ą' becomes 'ę'
  • E before last consonant is usually lost
• Ending 'y'
  • After hard consonant except 'k' and 'g'
  • Examples: dom -> domy, kot -> koty, stół -> stoły
• Ending 'i'
  • After 'k' and 'g'
  • Examples: bank -> banki, ptak -> ptaki, dzwonek -> dzwonki
• Ending 'e'
  • After 'j' and 'l'
  • Examples: kraj -> kraje, pokój -> pokoje, parasol -> parasole
• Ending 'e'
  • After 'c', 'cz', 'sz', 'rz', 'ż', 'dw', 'dz'
  • Examples: pałac -> pałace, tysiąc -> tysiące, pieniądz -> pieniądze
• Ending 'ie'
  • After ´ accent (accent lost, 'i' added)
  • Examples: koń -> konie, ogień -> ognie, tydzień -> tygodnie
• Ending 'ie'
  • In a few nouns ending in '-b', '-p'
  • Examples: gołąb -> gołębie, karp -> karpie

Feminine Nouns

• Ending 'y'
• After hard stem (except 'k' and 'g') + '-a'
• Examples: kobieta -> kobiety, szkoła -> szkoły, gwiazda -> gwiazdy

• Ending 'i'
  • After 'k' and 'g' stem + '-a'
  • Examples: matka -> matki, córka -> córki, droga -> drogi
• Ending 'i'
  • Nouns in '-ść', and some in '-ć', '-ń', '-dź' (accent lost)
  • Examples: miłość -> miłości, opowieść -> opowieści, nić -> nici
• Ending 'i'
  • Some nouns in '-l', '-w'
  • Examples: myśl -> myśli, brew -> brwi
• Ending 'e'
  • After 'j', 'l', often followed by '-a'
  • Examples: lekcja -> lekcje, kolej -> koleje, kąpiel -> kąpiele
• Ending 'e'
  • After consonant + '-i' (usually followed by '-a')
  • Examples: babcia -> babcie, pani -> panie, kuchnia -> kuchnie
• Ending 'y'
  • Nouns in '-cz', '-sz'
  • Examples: rzecz -> rzeczy, mysz -> myszy
• Ending 'ie'
  • After ´ accent (accent lost, 'i' added)
  • Vowels may change from 'ó' to 'o', from 'ą' to 'ę'
  • An 'e' before last consonant may be lost
  • Examples: imię -> imiona, ramię -> ramiona, proszę -> proszęta

Neuter Nouns

• Ending 'a'
  • Nouns in '-o', '-e', '-ie', '-'
  • Examples: jabłko -> jabłka, morze -> morza, krzesło -> krzesła
• Ending iona
  • Most nouns in -ię extend -ię to -iona.
  • Examples: imię: imiona ramię: ramiona But: jagnię: jagnięta źrebię :źrebięta prosię:prosięta
• Ending 'ęta'
  • Nouns in '-ę' alone extend '-ę' to '-ęta'
  • Examples: kurcz -> kurczęta, pisklę -> pisklęta

Adjectives

• Nominative Plural
  • The nominative plural of adjectives referring to masculine objects and animals (but not to men), and to all feminine and neuter nouns is exactly as the nominative neuter singular
  • Examples: duży -> duże okno -> małe domy, młody -> młode kobieta -> młode kobiety
• What like?
  • To ask what things/people (excluding men) are like, use 'jakie?'
  • Examples: Jakie są domy? Jakie są panie? Jakie są dzieci?

Nouns Existing Only in the Plural

• Examples
  • Sanie -> sled, manatki -> belongings, usta -> lips, organy -> organ, skrzypce -> violin, dzieje -> history, spodnie -> trousers, plecy -> back, rajstopy -> tights, nosze -> stretcher, kajdany -> handcuffs, urodziny -> birthday, finanse -> finances, imieniny -> name day, drowdwe -> yeast, chrzciny -> christening, nożyce/nożyczki -> scissors, bliźnięta -> twins, schody -> stairs, rodzice -> parents, drzwi -> door, grabie -> rake, wrote -> gate, wakacje/ferie -> holiday(s), okulary -> spectacles, wczasy -> vacation

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Plural of ‘men’ nouns

• Nominative plural ending for ‘men’ nouns
  • Officially, the nominative plural ending for ‘men’ nouns is i.
  • However, more plurals actually end in -e, -y, and -owie, depending on the last consonant of the singular noun.
  • An e before the last consonant is usually lost in the plural.
  • Examples: dziadek (singular) -> dziadkowie (plural)
• Consonant changes in plural nouns
  • Nouns ending in hard consonants other than k, g, r, with/without -a have the ending -i.
  • In nouns ending in t, st, ch, d, and ł, the ‘i’ softens the final consonant to ci, si, ści, dzi, and li.
  • Plural of titles, jobs, family members, nationalities, and surnames end in -owie.
  • Titles, jobs, family members, a few nationalities, and surnames (except those ending in -ski, -cki, -dzki) have the ending -iowie.
    • Examples: pan (singular) -> panowie (plural), syn (singular) -> synowie (plural)
  • After ´ accent, the ending is -iowie.
    • Examples: uczeń (singular) -> uczniowie (plural), więzień (singular) -> więźniowie (plural)
  • Plural of nationals in -in
    • Nationals in -in drop the ending.
    • Examples: Rosjanin (singular) -> Rosjanie (plural), Amerykanin (singular) -> Amerykanie (plural)
  • After k, g, and r a y is used.
  • After c, ca, iec, niec. After c, ca, iec, niec. Ending iec shortens to cy; niec to ńcy.
• Consonant changes caused by plural ending -i and -y
  • k + cy = Polak (singular) -> Polacy (plural)
  • g + dzy = Norweg (singular) -> Norwedzy (plural)
  • r + rzy = inżynier (singular) -> inżynierzy (plural)
  • t + ci = student (singular) -> studenci (plural)
  • st + ści = dentysta (singular) -> dentyści (plural)
  • ch + si = Czech (singular) -> Czesi (plural)
  • d + dzi = sąsiad (singular) -> sąsiedzi (plural)
  • ł + li = diabeł (singular) -> diabli (plural)
• Plural of ‘men’ adjectives
  • Nominative plural of adjectives referring to men or mixed male/female company
  • The nominative plural of adjectives referring to men or mixed male/female company ends in -i (-y after k and g).
  • Examples: młody (singular) -> młodzi (plural), mały (singular) -> mali (plural)
• Consonant changes in plural adjectives
  • Adjectives in -oni change to -eni.
  • In ‘men’ nouns, the nominative singular and plural of adjectives in -ni and -pi become identical.
  • Examples: głupi syn (singular) -> głupi synowie (plural), ostatni chłopiec (singular) -> ostatni chłopcy (plural)
• Examples
  • Singular and plural examples
    • Lekarz jest dobry. (The doctor is good.) -> Lekarze są dobrzy. (The doctors are good.)
    • Amerykanin jest bogaty. (The American is rich.) -> Amerykanie są bogaci. ((The) Americans are rich.)
    • To jest polski uczeń. (This is a Polish student.) -> To są polscy uczniowie. (These are Polish students.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Direct Object (Feminine and Neuter)

• Accusative Case
  • The direct object (noun or pronoun) of a verb stands in the accusative case.
  • Remnants of the accusative case remain in English pronouns, e.g. I love him. He saw me.
• Feminine Nouns and Adjectives
  • In the accusative singular, nouns ending in a consonant do not change, e.g. rzecz, podróż, noc, miłość, twarz, kolej.
  • In the accusative plural, all nouns and adjectives are the same as the nominative plural.
• Accusative Singular Nouns
  • Nouns in -a change -a to -ę.
    • Examples: matka: matkę, Irena: Irenę, kobieta: kobietę, babcia: babcię, szkoła: szkołę, Polska: Polskę
  • Accusative Singular Nouns (Continued)
    • Nouns in -i add -ę.
    • Examples: gospodyni: gospodynię
    • But: pani: panią
  • Accusative Singular Adjectives
    • All adjectives’ endings are -ą.
    • Examples: duża: dużą, piękna: piękną, tania: tanią, głupia: głupią, polska: polską
  • Accusative Plural Nouns and Adjectives
    • All nouns and adjectives are the same as the nominative plural.
    • Examples: Babcia jest mądra. Tomek ma mądrą babcię.
    • Grandmother is clever. Tom has a clever grandmother.
    • Torba jest duża i tania. Mam dużą tanią torbę.
    • The bag is big and cheap. I have a big cheap bag.
    • To są polskie książki. Mamy polskie książki.
    • These are Polish books. We have (some) Polish books.
  • Neuter Nouns and Adjectives
    • The accusative singular and plural is the same as the nominative.
    • Direct object (feminine, neuter)
  • Nominative Accusative
    • Drzewo jest małe, ale piękne. Mamy małe, ale piękne drzewo.
    • The tree is small but lovely. We have a small but lovely tree.
    • Duże mieszkania są drogie. Oni mają duże i drogie mieszkania.
    • Big flats are expensive. They have big expensive flats.
  • The Verb mieć (to have)
    • ja mam I have
    • my mamy we have
    • ty masz you have (sing.)
    • wy macie you have (pl.)
    • on/ona/ono ma he/she/it has
    • oni/one mają they have
  • Use oni with masc. nouns (or masc. and fem. mixed), one with fem. nouns (or fem. and neut. mixed).

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Conjugation of Verbs in Polish

• Introduction to Conjugation
  • A conjugation is a group of verbs which form their tenses identically or similarly.
  • In Polish, the conjugation of a verb is decided by the endings in the I, he and they parts of its present tense.
  • Some verbs are irregular.
• The Largest Polish Conjugation
  • In the largest Polish conjugation, the infinitive ends in -ać.
  • The notable present tense endings are -am, -a, -ają.
  • The verb 'mieć' (Unit 4) also belongs to this conjugation.
• Translation of Present Tense
  • One Polish present tense translates three English present tenses, e.g. live, am living, do live.
  • Nominative case personal pronouns are usually omitted, unless the meaning is unclear.
  • Useful verbs that behave like 'mieszkać' include: czytać (to read), kochać (to love), odwiedzać (to visit a person), zwiedzać (to visit a place), zamykać (to close), otwierać (to open), pamiętać (to remember), witać (to greet), upiewać (to sing), znać (to know).
• Different Behaviors of 'Look Alike' Verbs
  • Some 'look alike' verbs do not always behave identically.
  • For example, 'spać' becomes 'śpię' (I sleep), 'lać' becomes 'leję' (I pour), and 'stać' becomes 'stoję' (I stand).
• Verbs in -ować, -ywać, -iwać, -awać
  • Verbs in -ować, -ywać, -iwać, -awać belong to a different group (Unit 21).

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Direct object of masculine nouns (accusative case)

• Singular nouns (with or without adjectives)
  • Direct object expressed with the accusative case
  • Singular masculine 'non-alive' noun denoting an object or abstract concept
  • Accusative is identical to the nominative
• Plural nouns (with or without adjectives)
  • Direct object is a plural masculine 'non-alive' noun or a masculine 'non-men' noun denoting a living creature
  • Accusative is identical to the nominative plural
• Exceptions
  • Certain groups of ordinary nouns have an accusative case that ends in -a in the singular and is identical to the nominative case in the plural
  • Examples: fruit and vegetables, vehicles, units of currency, games and dances, cigarettes and brands

Non-alive (non-men) Singular

• Direct object of masculine nouns
  • Subject: Dom jest duży. Kot jest mały. Lekarz jest dobry.
  • The house is big. The cat is small. The doctor is good.
  • Obj.: Mamy duży dom.

Non-alive (non-men) Plural

• Direct object of masculine nouns
  • Subject: Domy są duże. Koty są małe. Lekarze są dobrzy.
  • The houses are big. The cats are small. The doctors are good.
  • Obj.: Mamy duże domy.
• An adjective always stands in the same case as the noun to which it belongs.

Watch Out!

• Negative verbs
  • If the verb is negative, the direct object stands in the genitive case unless the verb itself demands use of a different case.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Prepositions followed by accusative case

• Verbs followed by preposition + accusative case
  • Some Polish verbs are always followed by a preposition and the accusative case form of nouns and pronouns.
  • Na: czekać (to wait for), mieć czas (to have time for) narzekać (to complain about), zapraszać (to invite to), patrzyć (to look at)
  • Przez: iść (to go through), patrzyć (to look through), rozmawiać (to speak through)
  • W: grać (to play in)
  • Za: dziękować (to thank for), przepraszać (to apologize for)
  • O: pytać (to ask about), prosić (to ask for)
  • Po: dzwonić (to call for), iść (to go for/fetch (on foot)), jechać (to go for/fetch (by car)),
  • przez and w before difficult consonant groups.
• Verbs and their forms
  • All the above verbs are -am, -a, -ają verbs (Unit 5) with the exception of 6, of which we need only the 'I' part in this unit:
  • dziękować: dziękuję, iść: idę, patrzyć: patrzę, dzwonić: dzwonię, jechać: jadę, prosić: proszę
• Examples
  • kawa (coffee) - Mam czas na kawę.
  • obiad (lunch) - Dziękuję za obiad.
  • dziewczynka (girl) - Patrzę na dziewczynkę.
  • pieniądze (money) - Proszę o pieniądze.
  • karty (cards) - Grają w karty.
  • Prepositions plus accusative case
  • Examples
  • las (forest) - Idę przez las.
  • urlop (holiday) - Jadę na urlop.
  • rynek (market place) - Idę na rynek.
  • korytarz (corridor) - Idę przez korytarz.
  • Warszawa (Warsaw) - Jadę przez Warszawę.
  • piłka nożna (football) - Gramy w piłkę nożną.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Direct object (singular) of masculine ‘alive’ nouns

• Direct object of most masculine ‘alive’ nouns
  • Direct object is expressed with the accusative case.
  • Direct object of masculine singular nouns denoting men and not ending in -a (e.g. syn, dziadek), and of nouns denoting living creatures (e.g. kot, ptak) ends in -a.
  • The noun often changes its original ending slightly.
  • An e before the final consonant is often lost.
  • Vowel ą often changes to ę, especially in single-syllable words.
  • Consonants other than those listed below becomes a.
    • Examples: pan: pana, brat: brata, kelner: kelnera, królik: królika, Polak: Polaka, sąsiad: sąsiada. Note: mąż: męża ksiądz: księdza, pies: psa
  • iec / ec turns to ca.
    • Examples: chłopiec: chłopca, ojciec: ojca
  • niec turns to ńca
    • Examples: siostrzeniec: siostrzeńca
  • ek turns to ka
    • Examples: dziadek: dziadka, Janek: Janka
  • ier turns to ra
    • Examples: szwagier: szwagra. But: inżynier: inżyniera
  • Soft accent (e.g. ń, ść) turn to ia. Accent lost, -i added.
    • Examples: koń: konia, gość: gościa

Direct object of masculine ‘men’ nouns ending in -a

• Masculine ‘men’ nouns ending in -a
  • Behave as feminine in the singular, so their direct object ends in -o.
  • Direct object (sing.) – masc. ‘alive’ nouns
  • Mój dobry polski kolega [nom.] jest chory.
  • My good Polish friend [subject] is ill.
  • Oni znają mojego* dobrego* polskiego* kolegę [acc.].
  • They know my good Polish friend [direct object].
  • * The accusative (direct object form) of adjectives referring to singular masculine ‘alive’ nouns ends in -ego.
    • It is the same as the genitive case which we meet in Unit 13.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Direct Object (Plural) of Masculine 'Men' Nouns

• Formation of Direct Object
  • The direct object (accusative case) of masculine plural nouns denoting men usually ends in -ów, though -i and -y also occur.
  • The ending is added to the nominative singular (not plural) of the noun.
  • An e before the final consonant is often lost.
  • Nouns ending in -in lose this in the plural.
• Examples of Direct Object Endings
  • ów: Most nouns denoting males including nouns ending in -a.
  • iów: After ´ accent except ść. Accent lost, -i added.
  • y: After cz, rz, sz.
• Examples of Direct Object Usage
  • syn: synów
  • ojciec: ojców
  • Polak: Polaków
  • chłopiec: chłopców
  • Amerykanin: Amerykanów
  • kolega: kolegów
  • dentysta: dentystów
  • maż: mężów
  • brat: braci
  • ksiądz: księży
  • człowiek: ludzi
  • kaleka: kalek
  • uczeń: uczniów
  • więzień: więźniów
  • gość: gości
  • nauczyciel: nauczycieli
  • złodziej: złodziei
  • przyjaciel: przyjaciół
  • lekarz: lekarzy
  • słuchacz: słuchaczy
  • listonosz: listonoszy
  • żołnierz: żołnierzy
• Accusative Case of Adjectives
  • The accusative (direct object form) of adjectives referring to plural 'men' nouns ends in -ich or -ych.
  • It is the same as the genitive case.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Direct Object Pronouns

• Accusative Case Pronouns
  • Direct objects in Polish stand in the accusative case.
  • Direct object pronouns are often used to replace the direct object noun.
  • Examples:
    • We eat bread (masc.). Jemy chleb. Jemy go.
    • - Mary loves Mark (masc. 'men'). Maria kocha Marka. Maria go kocha.
    • She greets the aunt (fem.). Wita ciocię. Wita ją.
    • He loves the child (neut.). Kocha dziecko. Kocha je.
    • I eat bananas (masc.). Jem banany. Jem je.
    • I know the boys (masc. 'men'). Znam chłopców. Znam ich.
    • You visit the ladies (fem.). Odwiedzasz panie. Odwiedzasz je.
    • I love children (neut.). Kocham dzieci. Kocham je.
  • Accusative Case Pronouns:
    • me: mnie
    • you: cię / ciebie
    • him: go
    • her: ją
    • it: je
    • us: nas
    • you: was
    • them: ich
    • them (neut.): je
  • Emphatic Forms
    • The pronouns 'cię' and 'go' cannot start a sentence or carry the sentence stress.
    • In such situations, use the emphatic forms 'ciebie' and 'jego'.
  • Examples:
    • Ciebie Marek kocha (Mark loves you.) not Cię Marek kocha.
    • Jego znam. (I know him.) not Go znam.
  • Accusative Case Prepositional Pronouns
    • Preposition plus Noun
    • A different set of pronouns is used after accusative case prepositions (e.g. na, do, za).
    • They all begin with 'n', a historical remnant (e.g. on + jego = niego).
    • Only him, her, it, and them exist. For other persons, use the accusative forms shown below.
  • Examples:
    • Czekam na brata. Czekam na niego.
    • Narzekam na siostrę. Narzekam na nią.
    • Dzieci czekają na przyjaciół. Dzieci czekają na nich.
    • Marta pyta o dzieci. Marta pyta o nie.
    • Ojciec narzeka na mnie. Kolega pyta o ciebie.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Possession (singular nouns)

• English vs Polish
  • In English, possession is shown with an apostrophe or the use of 'of'.
  • In Polish, possession is shown with the genitive case.
  • Compound nouns can also be used to show possession.
• Genitive Case of Masculine Nouns
  • Masculine nouns denoting men and not ending in -a or denoting living creatures have the genitive singular ending -a.
  • Masculine nouns denoting men and ending in -a have the genitive singular ending -y or -i.
  • Masculine nouns not denoting men and animals have the genitive singular ending -u, but some nouns use -a.
• List A - Masculine 'non-alive' nouns taking ending -a in genitive singular
  • Fruit and vegetables, e.g. banan, pomidor
  • Vehicles, e.g. ford, mercedes
  • Units of currency, e.g. dolar, funt, frank
  • Games and dances, e.g. brydż, krakowiak
  • Cigarettes, e.g. papieros, salem
  • Tools/containers, e.g. młotek, klucz, ołówek, talerz
  • Parts of the body, e.g. nos, brzuch
  • Most Polish towns, e.g. Wrocław, Szczecin
  • All months except February [luty]
  • Units of day, e.g. dzień, wieczór
  • Nouns ending in -ek, -ik, -yk, e.g. zegarek, słoik, język
• Genitive Case of Feminine Nouns
  • Feminine nouns not ending in -ka or -ga usually take the genitive singular ending -y.
  • Feminine nouns ending in -ka or -ga take the genitive singular ending -i.
  • Feminine nouns ending in a soft accent or in -ia also take the genitive singular ending -i.
• Neuter Nouns
  • Neuter nouns ending in -o, -ie, or -e take the genitive singular ending -a.

Examples

• Masculine Nouns
  • kot (cat) -> kota
  • stół (table) -> stołu
  • dzban (jug) -> dzbanu
  • samochód (car) -> samochodu
  • Feminine Nouns
  • siostra (sister) -> siostry
  • dziecko (child) -> dziecka
  • ojciec (father) -> ojca
• Neuter Nouns
  • okno (window) -> okna
  • jabłko (apple) -> jabłka
  • krzesło (chair) -> krzesła

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Possession (plural nouns); whose

• Masculine nouns
  • The genitive plural of masculine nouns usually ends in -ów, though -y and -i also occur.
  • It is made from the genitive singular, so vowel changes which occurred there (ó to o, ą to ę, and loss of e before last consonant) recur here.
  • The genitive plural of masculine nouns denoting men is the same as the accusative plural.
  • Examples: bank: banków, pociąg: pociągów, ptak: ptaków, koniec: końców, chłopiec: chłopców, pies: psów, syn: synów, zegarek: zegarków, ząb: zębów, stół: stołów, miesiąc: miesięcy, tysiąc: tysięcy, pieniądz: pieniędzy, samochód: samochodów
  • After cz, sz, rz, ż, dż ending is y.
  • Examples:
  • klucz: kluczy, kapelusz: kapeluszy, talerz: talerzy, grosz: groszy, lekarz: lekarzy nóż: noży, garaż: garaży, płaszcz: płaszczy, kosz: koszy
  • After l, j. J merges with I ending is i.
  • Examples: hotel: hoteli, parasol: parasoli, pokój: pokoi, nauczyciel: nauczycieli, But: kraj: krajów
  • After ́ accent (accent lost, -i added) ending is i.
  • Examples: koń: koni, łabędź: łabędzi, liść: liści, gość: gości But: tydzień: tygodni ogień: ogni
• Feminine nouns
  • Most feminine nouns form their genitive plural by dropping their -a or -i ending.
  • If the stem has one syllable, especially if it contains o or ę, a vowel change often occurs.
  • If the stem ends in a difficult consonant group, an extra e is added.
  • Nouns in -i, -ia (but not -nia or foreign nouns in -ia). -i is lost, accent added if possible.
  • Examples: gwiazda: gwiazd, ulica: ulic, żona: żon, orkiestra: orkiestr, kobieta: kobiet, chwila: chwil, droga: dróg, głowa: głów, szkoła: szkół, siostra: sióstr, ręka: rąk, córka: córek, panna: panien, cegła: cegieł, łza: łez, gospodyni: gospodyń, ziemia: ziem, pani: pań, ciocia: cioć, babcia: babć
• Neuter nouns
  • Most neuter nouns form their genitive plural by dropping their -o, -e or -ie ending.
  • If the stem has one syllable, especially if it contains o or o, a vowel change often occurs.
  • If the stem ends in a difficult consonant group, an extra e is added.
  • Examples: drzewo: drzew, pióro: piór, jezioro: jezior, miasto: miast, serce: serc, lato: lat, morze: mórz, pole: pól, słowo: słów, święto: świat, okno: okien, jabłko: jabłek, piętro: pięter, krzesło: krzeseł, dziecko: dzieci, zdjęcie: zdjęć, mieszkanie: mieszkań, śniadanie: śniadań
  • Nouns ending in c, cz, sz, rz, ż, -nia, -cja, -sja, -zja, -ia
  • Nouns ending in c, cz, sz, rz, ż, -nia, -cja, -sja, -zja, -ia have the same genitive plural as the genitive singular.
  • Alternative 'no ending' forms for -nia nouns now occur.
  • Examples: sukien, księgarń, kuchen for sukni, księgarni, kuchni
  • Example: Kolor sukien jest piękny (The colour of the dresses is nice).
• Less frequently occurring endings
  • Endings -ion, -nt, -i, -y, and -ów are rare.
  • Examples: imię: imion, ramię: ramion, dziewczę: dziewcząt, zwierzę: zwierząt, książę: książąt, narzędzie: narzędzi, wybrzeże: wybrzeży, muzeum: muzeów, gimnazjum: gimnazjów
• Asking 'whose?'
  • Whose? is czyj?
  • It agrees in number and gender with the item possessed, not with the possessor.
  • Examples: Czyj dom jest stary? (Whose house is old?), To jest czyja matka? (Whose mother is that?), Czyje dziecko jest chore? (Whose child is ill?), To są czyje książki? (Whose books are these?), Czyi koledzy czekają? (Whose friends are waiting?)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Genitive Case of Adjectives

• Adjectives in -y, -a, -e
  • Adjectives in -y, -a, -e must be in the genitive case when associated with a noun in the genitive case.
  • The genitive case endings for adjectives in -y, -a, -e are: -ego (masculine singular), -ej (feminine singular), -ego (neuter singular), -ych (non-men plural).
  • The consonant changes present in the nominative plural for men do not appear in the genitive plural.
• Adjectives in -i, -a, -ie
  • Adjectives in -i, -a, -ie (and those few ending in -i, -ia, -ie) must be in the genitive case when associated with a noun in the genitive case.
  • The genitive case endings for adjectives in -i, -a, -ie are: -iego (masculine singular), -iej (feminine singular), -iego (neuter singular), -ich (non-men plural).
• Examples
  • Piękna pani. (The pretty lady.)
  • Oczy pięknej pani. (The pretty lady's eyes.)
  • Bogaty syn. (My rich son.)
  • Pieniądze bogatego syna. (My rich son's money.)
  • Małe siostry. (Little sisters.)
  • Matka małych sióstr. (The little sisters' mother.)
  • Polscy ludzie. (Polish people.)
  • Domy polskich ludzi. (Polish people's houses.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Prepositions followed by genitive case

• Prepositions showing static position
  • blisko, koło: near
  • naprzeciw[ko]: opposite
  • obok: beside, next to
  • u: at house, next to shop
  • daleko od: far from
  • wśród: among
  • niedaleko [od]: near
  • wzdłuż: along
  • w pobliżu: near
  • dokoła, naokoło: around
• Examples
  • Kościół jest blisko ratusza (ratusz). The church is near the town hall.
  • Poczta jest naprzeciw apteki (apteka). The post office is opposite the chemist's.
  • Ola mieszka obok cukierni (cukiernia).
  • Bolek mieszka u babci (babcia). Ola lives next to the sweet shop. Bolek lives at his grandmother's.
  • Mieszkam daleko od kościoła (kościół). Jesteś wśród przyjaciół (przyjaciel). I live far from the church. You are among friends.
  • Park jest niedaleko [od] dworca (dworzec). Idę wzdłuż rzeki (rzeka). The park is not far from the station. I'm going along the river.
  • Domy są w pobliżu łąk (łąka). Pies lata naokoło dziecka (dziecko). The houses are near meadows. The dog is running round the child.
• Other prepositions followed by genitive case
  • do: to, towards, into
  • podczas: during
  • od: from
  • w ciągu: in the course of
  • dla: for
  • według: according to
  • z(e): out of, from
  • zamiast: instead of
  • bez: without
  • [o]prócz: apart from, except
  • mimo: despite
  • z powodu: because of, due to
• Examples
• Idę od domu do domu (dom). Czytam podczas lekcji (lekcja). I go from house to house. I read during the lesson.
• Włóż lody do lodówki (lodówka). Mam czas w ciągu tygodnia (tydzief). Put the ice cream into the fridge. I have time during the week.
• To jest dla Pawła od brata Według Kasi zupa jest (Paweł, brat). smaczna (Kasia). This is for Paul from his brother. According to Kate the soup tastes nice.
• Dzwonię z hotelu (hotel). Zamiast chleba jem bułkę (chleb). I ring from the hotel. Instead of bread I am eating a roll.
• Idę do miasta bez pieniędzy (pieniądz). Oprócz matki jest tu ojciec (matka). I'm going to town without money. Apart from mother, father is here too.
• Mimo śniegu jadę do cioci (śnieg, ciocia). Nie idę z powodu grypy (grypa). Despite the snow I'm travelling to my aunt's. I'm not going because of 'flu.
• Prepositions plus genitive case with wracać
  • wracać z: from a place or activity
  • wracać od: from visiting a person
  • Examples
    • Wracamy z miasta/z pracy. We return from town/from work.
    • Dzieci wracają ze szkoły. The children return from school.
    • Wracam od wujka/od dentysty. I return from uncle's/from the dentist's.
    • Magda wraca od koleżanek. Magda returns from her girlfriends' [house, understood].

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Verbs with Genitive Case Object and Prepositional Pronouns in Polish

• Genitive Case:
  • The genitive case is crucial in Polish, indicating possession and serving as the direct object after certain positive and all negative verbs unless a different case is required. Four common verbs using the genitive case are "słuchać" (to listen to), "szukać" (to look for), "potrzebować" (to need), and "używać" (to use).
• Examples of Genitive Case:
  • Słucham radia. (I listen to the radio.)
  • Szukam pracy. (I’m looking for a job.)
  • Potrzebuję spokoju. (I need peace.)
  • Używam farby. (I use paint.)
  • The direct object of these genitive case verbs can be replaced by genitive case pronouns. Pronouns like "mnie," "ciebie," "go," "jego," "jej," and "ich" are used.

• Emphatic Forms:
  • Pronouns "ciebie" and "jego" are used in emphatic forms when starting a sentence or carrying sentence stress.
  • Examples with Pronouns:

• Examples
  • Słucham go. (I listen to him.)
  • Szukam jej. (I’m looking for her.)
  • Potrzebuję ich. (I need them.)
  • Używam go. (I use it.)

• Genitive Case Prepositional Pronouns:
  • A different set of pronouns is used after genitive case prepositions (e.g., "bez," "dla," "od"). These pronouns, starting with 'n,' include "mnie," "ciebie," "niego," "niej," "nas," "was," "nich," and "nich." 

• Examples:
  • Piotr ma prezent dla niego. (Piotr has a gift for him.)
  • Idę do miasta bez niej. (I am going to the city without her.)
  • Mam list od nich. (I have a letter from them.)
  • Note: For pronunciation, an 'e' is added to "bez," "od," and "z" before "mnie."

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Verbs with Present Tense -em, -e, -eją/-edzą

• Verbs in -ieć:
  • Verbs in this group end in -ieć, and they have two subdivisions based on the ending used for the third person plural (they).
  • Examples include "umieć" (to know how to) and "rozumieć" (to understand).
• Conjugation of "umieć" (to know how to):
  • ja umiem
  • ty umiesz
  • on/ona/ono umie
  • my umiemy
  • wy umiecie
  • oni/one umieją
• Conjugation of "rozumieć" (to understand):
  • ja rozumiem
  • ty rozumiesz
  • on/ona/ono rozumie
  • my rozumiemy
  • wy rozumiecie
  • oni/one rozumieją
• Verbs "wiedzieć" (to know a fact) and "jeść" (to eat):

• Conjugation of "wiedzieć":
  • ja wiem
  • ty wiesz
  • on/ona/ono wie
  • my wiemy
  • wy wiecie
  • oni/one wiedzą
• Conjugation of "jeść":
  • ja jem
  • ty jesz
  • on/ona/ono je
  • my jemy
  • wy jecie
  • oni/one jedzą
• Note: "Wiedzieć" contrasts with "znać" (to know a person, country, language).

Subordinate Clauses with Link Words:

• Many verbs of knowing, remembering, understanding, asking, and believing introduce subordinate clauses starting with link words.
• Examples include "gdzie" (where), "kiedy" (when), and "że" (that).
• Examples:
  • Wiem, gdzie mieszkasz. (I know where you live.)
  • Pamiętam, kiedy masz urlop. (I remember when your holiday is.)
  • Rozumiem, że jesteś chory. (I understand that you are ill.)
  • In subordinate clauses, the verb often stands right after the link word, and the comma is necessary. Unlike English, the word 'that' cannot be omitted.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Cardinal Numbers 1 to 4

• ‘One’ (jeden/jedna/jedno)
  • Agrees in gender and case with associated noun
  • Also means ‘a certain’
  • Plural form jedne/jedni means ‘some’
  • Use jedne before ‘plural only’ nouns
  • Examples: jedne spodnie (one pair of trousers)
  • Singular: Masc. Fem. Neut. Non-men
    • jeden jedna jedno jedne jedni
  • jeden [non-alive] jedna jedno jedne jednych jednego [alive]
  • jednego jednej jednego jednych
  • Examples: jeden brat, kot, stół (one brother, cat, table)
  • Examples: jedna siostra, jedno dziecko, jedne drzwi (one sister, child, door)
  • Examples: Jedni chłopcy czekajn (Some boys are waiting)
  • Examples: Czekam na jednego pana, jedną panin, jedno dziecko (I’m waiting for one gentleman, one lady, one child)
  • Examples: Piszę do jednej córki, jednego wnuka (I write to one daughter, grandson)
  • Examples: Jedne dzieci śpiewają (Some children sing)
  • Jedyny, jedyna, jedyne means only one
  • Jeszcze jeden/jedna/jedne means one more
  • Examples: To jest mój jedyny długopis (This is my only pen)
  • Examples: Mam jeszcze jeden długopis (I have one more pen)
• ‘Two’ (dwaj/dwie/dwa)
  • Agrees in gender and case with associated noun
  • For groups of mixed gender, children, young animals, and ‘plural only’ nouns, there is a collective form
  • (men) Masc. (non-men) and neut. Fem. Collective
  • dwaj* dwa dwie dwoje**
  • dwóch dwa dwie dwoje
  • dwóch dwóch dwojga
  • Examples: dwaj synowie dwa ołówki dwie matki dwa drzewa dwoje dzieci dwoje drzwi (Two sons, pencils, mothers, trees, children, doors)
  • Examples: Czekam na dwóch panów, dwie panie, dwoje dzieci (I’m waiting for two gentlemen, ladies, children)
• ‘Three’ and ‘Four’ (trzej/trzy and czterej/cztery)
  • Nouns divide into two groups: masculine (men) and other nouns
  • Differences exist only in the nominative and accusative cases
  • For groups of mixed gender, children, young animals, and ‘plural only’ nouns, there are collective forms
  • For * and ** see under dwaj above
  • (men) Other nouns Collective
  • trzej* czterej* trzy cztery troje** czworo**
  • trzech czterech trzy cztery troje czworo
  • trzech czterech trzech czterech trojga czworga
  • Examples: trzej/czterej panowie (three/four men)
  • Examples: Mam trzech synów, cztery córki (I have three sons, four daughters)
  • Examples: Pokój dla trzech/ czterech panów, pas (A room for three/ four men, ladies)
  • Examples: Mam troje/czworo dzieci (I have three/four children)
  • Examples: trzy/cztery koty, kobiety, okna (three/four cats, women, windows)
  • Examples: Pokój ma troje drzwi (The room has three doors)
  • Examples: Prezent od trojga/ czworga dzieci (A present from three/ four children)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Numbers 5 to 20

• Genitive Plural of Nouns

• • Note the special form for 'men' nouns: pięciu, sześciu, siedmiu, ośmiu, dziewięciu, dziesięciu, jedenastu, dwunastu, trzynastu, czternastu, piętnastu, szesnastu, siedemnastu, osiemnastu, dziewiętnastu, dwudziestu.

• Numbers 5 to 20

• • 5 - pięć
  • 11 - jedenaście
  • 17 - siedemnaście
  • 6 - sześć
  • 12 - dwanaście
  • 18 - osiemnaście
  • 7 - siedem
  • 13 - trzynaście
  • 19 - dziewiętnaście
  • 8 - osiem
  • 14 - czternaście
  • 20 - dwadzieścia

• Unusual Plurals

• • dziesięć - ten
  • tydzień - week
  • rok - year (pl. lata = years)
  • miesiąc - month
  • dwa dni, tygodnie - two days, weeks
  • miesiące, lata (nom.) - pięć dni, tygodni, miesięcy, lat (gen.) - five days, weeks, months, years

Indefinite Numbers

• Indefinite Numbers

• • Some numbers are indefinite and have a special form in the nominative and accusative cases for 'men' nouns.
  • Indefinite numbers are regarded as quantities and are followed by the genitive case of the noun.
  • When acting as subjects, they take a singular verb.

• Indefinite Numbers Examples

• • A few - paru
  • Several - kilku
  • Many - wielu
  • So many - tylu
  • How many? - ilu
  • (other nouns) paro, kilka, wiele, tyle, ile

• Examples of Indefinite Numbers

• • Nom./Acc. (masc. men): Jest wielu uczniów i wiele uczennic. - There are many boy and girl pupils.
  • Acc.: Mam parę kubków i wiele filiżanek. - I have a few mugs and many cups.
  • Gen.: Mam książki dla kilku/paru dzieci. - I have books for several/a few children.

Expressions of Quantity

• Expressions of Quantity

• • Expressions of quantity are followed by the genitive case of the noun.
  • There is no word for 'of'.

• Examples of Expressions of Quantity

• • dużo* - a lot of
  • trochę - a little
  • dużo - quite a lot of
  • mało - little/few
  • Genitive after 'some': A noun following 'some' stands in the genitive case.

• Examples of Expressions of Quantity

• • Dodaj soli [from sól] do zupy. - Add some salt to the soup.
  • Mogę pożyczyć mąki [from mąka]? - Can I borrow some flour?

Containers and Measures

• Containers and Measures

• • Containers and measures are all followed by the genitive case of the noun.

• Examples of Containers and Measures

• • Masculine: bochenek chleba - loaf of bread, kubek jagód - mug of berries, kawałek mięsa - piece of meat, karton soku - carton of juice, dzbanek mleka - jug of milk, kieliszek wina - glass of wine, słoik dżemu - jar of jam, wazon kwiatów - vase of flowers, koszyk grzybów - basket of mushrooms, talerz zupy - plate of soup, kilo(gram) sera - kilo of cheese, litr soku - litre of juice, pół kilo(grama) - 1/2 kilo, pół litra - 1/2 litre, ćwierć kilo(grama) - 1/4 kilo, ćwierć litra - 1/4 litre
  • Feminine: butelka piwa - bottle of beer, kromka chleba - slice of bread, filiżanka kawy - cup of coffee, puszka ryby - tin of fish, łyżka miodu - spoon of honey, paczka herbaty - packet of tea, flaszka wody - bottle of water, skrzynka jabłek - crate of apples, tubka kremu - tube of cream, kostka masła - cube of butter, para majtek - pair of pants
  • Neuter: pudełko zapałek - box of matches, wiadro wody - pail of water

Verbs with Present Tense Endings -uję, -ujesz, -uje, -ujemy, -ujecie, -ują

• Verbs with Present Tense Endings -uję, -ujesz, -ujN

• • Many verbs have the infinitive -ować and present tense endings -uję, -ujesz, -uje, -ujemy, -ujecie, -ują.

• Examples of Verbs with Present Tense Endings

• • kupować (buy):

• • • ja - kupuję
    • ty - kupujesz
    • on/ona/ono - kupuje
    • my - kupujemy
    • wy - kupujecie
    • oni/one - kupują

• • pakować (pack):

• • • ja - pakuję
    • ty - pakujesz
    • on/ona/ono - pakuje
    • my - pakujemy
    • wy - pakujecie
    • oni/one - pakują

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Ordinal numbers

• Singular ordinal numbers
  • Ordinal numbers behave like adjectives, agreeing in number, gender, and case with the noun following.
  • They are used mainly in the singular.
  • Special forms for plural 'men' nouns do exist, i.e. pierwsi, drudzy, trzeci, czwarci panowie. Only pierwsi and drudzy are used much.
  • 1st - pierwszy, -a, -e
  • 2nd - drugi, -a, -ie
  • 3rd - trzeci, -ia, -ie
  • 4th - czwarty, -a, -e
  • 5th - piąty
  • 6th - szósty
  • 7th - siódmy
  • 8th - ósmy
  • 9th - dziewiąty
  • 10th - dziesiąty
  • 11th - jedenasty
  • 12th - dwunasty
  • 13th - trzynasty
  • 14th - czternasty
  • 15th - piętnasty
  • 16th - szesnasty
  • 17th - siedemnasty
  • 18th - osiemnasty
  • 19th - dziewiętnasty
  • 20th - dwudziesty
• Plural ordinal numbers
  • Special forms for plural 'men' nouns exist, i.e. pierwsi, drudzy, trzeci, czwarci panowie.
  • Only pierwsi and drudzy are used much.

Usage of ordinal numbers

• Nominative case
  • Ordinal numbers are used to describe the order of things.
  • They agree in number, gender, and case with the noun following.
  • Example: Trzecia nagroda jest marna. (The third prize is poor.)
  • Example: Ostatni list jest smutny. (The last letter is sad.)
  • Example: Następne miasto jest stare. (The next town is old.)
• Accusative case
  • Ordinal numbers are used to indicate the order of things in the accusative case.
  • Example: Mam pierwszą nagrodę. (I have the first prize.)
  • Example: Czekam na drugi list. (I'm waiting for my second letter.)
  • Example: Kiedy masz następny egzamin? (When is your next exam?)
• Genitive case
  • Ordinal numbers are used to indicate the order of things in the genitive case.
  • Example: Słucham trzeciego programu. (I listen to Programme 3.)
  • Example: Piszę do trzeciej firmy. (I'm writing to the third company.)
  • Example: Szukam następnego numeru. (I'm looking for the next number.)

Name and age

• Stating first name
  • To state your first name, use 'mieć' + 'na imię'.
  • Example: Mam na imię Anna. (My name is Anna.)
  • Example: On ma na imię Jan. (He is called John.)
• Stating surname
  • To state your surname, say 'Nazywam się...' or 'Moje nazwisko jest...'.
  • Example: Nazywam się Wood. (My surname is Wood.)
  • Example: Moje nazwisko jest Wood. (My surname is Wood.)
• Stating age
  • To state your age, use 'mieć' + [cardinal number] + correct word for month(s) or year(s).
  • Example: Wojtek ma miesiąc. (Wojtek is one month old.)
  • Example: Blivniota ma 1 rok. (Blivniota is 1 year old.)
  • Example: Dzieci mają trzy miesiące. (The children are three months old.)
  • Example: Piotrek ma dwa lata. (Piotrek is two years old.)
  • Example: Marta ma sześć miesięcy. (Marta is six months old.)
  • Example: Wnuk ma osiem lat i dziewięć miesięcy. (The grandson is eight years and nine months old.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Questions with 'czy'

• Yes/No Questions

  • Czy znasz Janka? - Do you know John?
  • Czy jest pan Smutek? - Is Mr. Smutek here?
  • Czy oni są bogaci? - Are they rich?
  • Czy są już goście? - Are the guests here yet?
  • Czy umiesz pływać? - Can you swim?
  • Czy pani ma syna? - Do you have a son?

• Statement Questions

  • Mama jest chora? - Is (your) mom ill?
  • Czekasz na pociąg? - Are you waiting for a train?

• Conjunction 'czy'

  • Nie wiem, czy jest Karol. - I don’t know if Charles is here.
  • Nie pamiętam, czy on ma dom. - I don’t remember whether he has a house.

Question Words

• Kto? Who?

  • Kto to jest? - Who’s that?
  • Kto ma samochód? - Who has a car?

• Co? What?

  • Co to jest? - What’s this?
  • Co kupujesz? - What are you buying?

• Gdzie? Where?

  • Gdzie jest bank? - Where is the bank?
  • Gdzie mieszka Ola? - Where does Ola live?

• Kiedy? When?

  • Kiedy masz egzamin? - When is your exam?
  • Kiedy wraca Antek? - When does Antek return?

• Jak? How?

  • Jak się pan/pani ma? - How are you?
  • Jak masz na imię? - What’s your name?

• Dlaczego? Why?

  • Dlaczego narzekasz? - Why do you complain?
  • Dlaczego jesteś zły? - Why are you angry?

Nominative and Accusative Forms

• Kto?

  • Kto? is the nominative case form.

• Co?

  • Co? serves for nominative and accusative.

• Examples

  • Examples with 'Kto'
    • Pamiętam, kto ma książkę. - I remember who has the book.
  • Examples with 'Co'
    • Wiemy, co kupujecie. - We know what you are buying.
    • Czy wiesz, jak on ma na imię? - Do you know what his name is?
  • Examples with 'Dlaczego'
    • Dzieci pytają, dlaczego matka jest smutna. - The children ask why their mother is sad.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Verbs ending in -ować, -iwać, -awać, -ywać; verb aspects

• Verbs with present tense endings -uję, -ujesz, -uje, -ujemy, -ujecie, -ują

• dziękować (thank)
• obiecywać (promise)
• oczekiwać (expect)

• Useful verbs with present tense endings -uję, -ujesz, -uje, -ujemy, -ujecie, -ują

• budować (build)
• informować (inform)
• gotować (cook)
• malować (paint)
• kupować (buy)
• próbować (try, taste)
• pracować (work)
• szanować (respect)
• studiować (study)
• chorować (be ill)
• całować (kiss)
• kierować (drive)
• pilnować (look after)
• kosztować (cost, taste)
• rezerwować (reserve)
• podróżować (journey)
• telefonować (telephone)
• rysować (draw)
• fotografować (photograph)
• wartować (joke)
• otrzymywać (get)
• utrzymywać (maintain)
• wykonywać (perform a function)
• wychowywać (bring up (a child))
• pokazywać (show)
• obsługiwać (serve, wait on)
• zatrzymywać (stop)
• podskakiwać (jump, rise (prices))

• Verbs in -ować, -iwać, -awać, -ywać with present tense endings -am, -asz, -a

• dawać (give)
• wstawać (get up)

• Useful verbs in -ować, -iwać, -awać, -ywać with present tense endings -am, -asz, -a

• dodawać (add to)
• nadawać (send (a letter), broadcast)
• rozdawać (distribute)
• podawać (hand, serve)
• oddawać (give back)
• zostawać (remain (over))
• zdawać (sit (an exam))
• stawać (make a planned stop)
• sprzedawać (sell)
• dostawać (receive)

• Verb aspects

• Polish has fewer tenses than English.
• Most Polish verbs have two forms, imperfective and perfective.
• Imperfective verbs express action in progress, long-lasting action, habitual action.
• Perfective verbs express a single action that occurred once in the past or will occur once in the future.
• Imperfective verbs mean 'to be doing something'.
• Perfective verbs mean 'to have done something'.

• Examples of imperfective and perfective verbs

• Imperfective: kupować (to be buying), Perfective: kupić (to have bought)
• Imperfective: pomagać (to be helping), Perfective: pomóc (to have helped)
• Imperfective: robić (to be doing), Perfective: zrobić (to have done)
• Imperfective: pisać (to be writing), Perfective: napisać (to have written)

• Adverbs and imperfective verbs

• Imperfective verbs are often used with adverbs that express frequency or current action.
• Examples of adverbs: często (often), już (already), ciągle (still, all the time), rzadko (rarely), dzisiaj (today), teraz (now), zawsze (always), na razie (right now), czasem (sometimes), zwyczajnie (usually)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Negation

• Negating a verb with no direct object

• Put 'nie' before the verb.
• Example: Nie idę do kina. (I'm not going to the cinema.)
• Example: Nie wiem, gdzie on mieszka. (I don't know where he lives.)
• Example: Bank nie jest czynny. (The bank is not open.)

• Negating a verb with a direct object

• Put 'nie' before the verb.
• Put the direct object into the genitive case, unless the verb requires a different case.
• The direct object can be a noun (with/without an adjective) or a pronoun.
• Example: Nie kocham babci. (I don't love Grandmother.)
• Example: Nie kupuję jabłek. (I don't buy apples.)
• Example: Nie mam sióstr. (I have no sisters.)

• Accusative case of singular masculine 'alive' noun or plural 'men' noun

• The accusative case of a singular masculine 'alive' noun or a plural 'men' noun is already identical to the genitive case, so the noun does not change after a negative verb.
• Example: Nie mam brata. (I don't have a brother.)
• Example: Nie znam braci. (I don't know the brothers.)
• Example: Nie mam kotów. (I have no cats.)

• Answering in the negative

• In negative answers, repeat 'nie'.
• Use the genitive for the direct object.
• Example: Czy ojciec pracuje? Nie. On nie pracuje. (Does the father work? No. He doesn't work.)
• Example: Czy pan zna Kraków? Nie. Nie znam Krakowa. (Do you know Krakow? No. I don't know Krakow.)
• Example: Państwo mają rodzinę? Nie. Nie mamy rodziny. (Do you have a family? No. We don't have a family.)

• Double negatives

• The negative forms of 'kto' (who), 'co' (what), 'kiedy' (when), 'gdzie' (where) are 'nikt' (no one), 'nic' (nothing), 'nigdy' (never), 'nigdzie' (nowhere).
• The verb is negated with 'nie' as above.
• Example: Kto ma czas? Nikt nie ma czasu. (Who has time? No one has time.)
• Example: Co jest tanie? Nic nie jest tanie. (What is cheap? Nothing is cheap.)
• Example: Kto tu mieszka? Nikt tu nie mieszka. (Who lives here? No one lives here.)

• Conjunctions

• Coordinating conjunctions

• • 'i' (and) [linking]
  • 'albo/lub' (or)
  • 'a' (and) [contrasting]/but
  • 'albo . . . , albo' (either . . . or)
  • 'ale' (but)
  • 'oraz' (and) [at the same time]
  • 'ani . . . , ani' (neither . . . nor)

• There is/are

• Positive 'there is/are'

• • 'jest' (there is)
  • 'są' (there are)
  • Example: U babci jest duża kuchnia. (There is a big kitchen at Granny's.)
  • Example: Tu są ładne ogrody. (There are nice gardens here.)

• Negative 'there is/are'

• • Use the singular 'ma' of the verb 'mieć' (to have).
  • Use the genitive case.
  • Example: U babci nie ma dużej kuchni. (There is no big kitchen at Granny's.)
  • Example: Tu nie ma ładnych ogrodów. (There are no nice gardens here.)

• Negative of always, everyone, everything, everywhere

• Positive statement containing 'zawsze' (always)

• • Negate with 'nigdy' (never).
  • Use the genitive case for the direct object.
  • Example: Nigdy nie kupuję jabłek. (I never buy apples.)
  • Example: Nigdzie nie ma parków. (There are no parks anywhere.)

• 'Something/nothing' plus adjective

• 'coś' (something) is 'co' with an extra 'ś'.
• It behaves like 'co' but always has a genitive case adjective.
• Example: Mam coś nowego. (I have something new.)
• Example: Nie mam nic nowego. (I have nothing new.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Indirect Object in Polish

• Dative for Indirect Object

• The indirect object specifies 'to' or 'for' someone.
• In Polish, these words are omitted, and the indirect object stands in the dative case.
• We can often reverse the order of direct and indirect objects.

• Dative Singular

• In the dative singular, many consonants change when the dative ending is -e.
• These changes also occur in the locative case and become familiar over time.
• If you cannot find a word in the dictionary, try applying the change backward.

• Masculine Singular Indirect Object

• The dative singular ending of masculine nouns is usually -owi, though -u, -e, and -ie also occur.
• Penultimate e is usually lost.
• An ó in the final syllable usually becomes o, and an ą usually becomes ę.

• Feminine Singular

• The dative singular of feminine nouns that end in certain consonants + -a has a consonant change.
• For example, ła becomes le, sła becomes śle, and ta becomes cie.
• However, in all other feminine nouns, the dative singular is like the genitive case.

• Neuter Singular

• Most neuter nouns take the ending -u in the dative singular.
• However, in practice, the indirect object is rarely a neuter noun unless it is a person or animal.
• Nouns in -um do not change.

• Verbs with Indirect Object

• Many Polish verbs take an indirect object, and some also take a direct object.
• Some examples of verbs that take an indirect object are: dawać (give), dokuczać (annoy), odpowiadać (reply), podawać (hand), opowiadać (tell a story), sprzedawać (sell), pomagać (help), dziękować (thank), powyczać (lend), kupować (buy), ufać (trust), obiecywać (promise), and więcej (hand, present).

• Verbs with Present Tense Endings

• This group of verbs usually ends in -yq, though some -eq verbs also belong here.
• The verb stem often ends in -cz, -szcz, -sz, -ż, -żdż, or -rz.
• No consonant or vowel changes occur in any tense.

• Dative Case of Adjectives (Singular)

• Adjectives in -y, -a, -e differ from those in -i, -a, -ie.
• Masculine and neuter singular are identical.
• Adjectives in -y, -a, -e have different endings in the dative case compared to adjectives in -i, -a, -ie.

• Dative Case of Kto/Co/Nikt/Nic

• Kto becomes komu; co becomes czemu.
• Nikt becomes nikomu; nic becomes niczemu.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Indirect Object (Plural); Dative Case Prepositions

• Dative Plural Endings

• The dative plural has the same set of endings for all genders.
• It is made from the genitive singular without its ending.
• Vowel changes present in the genitive singular recur here.
• Examples: pies: ps-a gives psom; wróg: wrog-a gives wrogom; gałąź: gałęzi gives gałęziom
• Do not make the dative plural from the nominative plural; many 'men' nouns have a consonant change here.
• Examples: Polak: Polacy

• Dative Plural Endings

• Most nouns ending in a consonant without an accent take the ending -om.
• Nouns in -in lose this ending.
• Examples: ojciec: ojcom; kolega: kolegom; maj: majom; okno: oknom; wujek: wujkom; matka: matkom; muzeum: muzeom; chłopiec: chłopcom
• Exceptions: dziecko: dzieciom; przyjaciel: przyjaciołom; ludzie (pl.): ludziom; rodzice (pl.): rodzicom
• After an accent (accent lost, I added), nouns take the ending -iom.
• Examples: koń: końmi; uczeń: uczniami; gałąź: gałęziami; gość: gośćmi; łódź: łodziami; pięć: pięciami; dzień: dniami; tydzień: tygodniami
• Nouns in -i, -ia, -ie take the ending -iom.
• Examples: pani: paniom; babcia: babciom; zdjęcie: zdjęciom; kuchnia: kuchniom
• Nouns in -io add -om to the true stem ending -ion.
• Examples: imię: imionom; ramię: ramionom
• Nouns in -o add -om to the true stem ending -ot.
• Examples: zwierzę: zwierzętom; dziewczę: dziewczętom; kurczę: kurczętom

• Example Usage

• Nominative: Sąsiedzi są biedni.
• Dative: Pożyczam sąsiadom samochód.
• Translation: My neighbors are poor. I lend my neighbors my car.
• Nominative: Koledzy nie mają pieniędzy.
• Dative: Kupuję kolegom obiad.
• Translation: My friends have no money. I buy lunch for my friends.
• Nominative: Mężczyźni pracują.
• Dative: Podaję mężczyznom herbatę.
• Translation: The men are working. I give the men some tea.
• Nominative: Matki są miłe.
• Dative: Córki dają matkom kwiaty.
• Translation: Mothers are kind. Daughters give flowers to mothers.

• Dative Case of Adjectives (Plural)

• Adjectives in -y, -a, -e
  • Adjectives in -y, -a, -e take the ending -ym in the dative plural.
• Adjectives in -i, -a, -ie
  • Adjectives in -i, -a, -ie, and those few ending in -i, -ia, -ie take the ending -im in the dative plural.

Dative Case Prepositions

• Dzięki

• Dzięki are followed by the dative case.
• It means 'thanks to', 'due to', 'as a result of'.
• Example: Dzięki ojcu mam dom. (I have a house thanks to my father.)

• Ku

• Ku is followed by the dative case.
• It means 'towards'.
• It is often replaced by do + genitive, or the sentence is rephrased.
• Examples: Policjanci działają przeciw złodziejom. (Policemen oppose thieves.)
• Droga prowadzi ku wiosce. (The road leads to the village.)

• Przeciw

• Przeciw is followed by the dative case.
• It means 'against', 'in opposition to'.
• Example: Oficer nie działa wbrew rozkazom. (An officer does not act contrary to orders.)

• Wbrew

• Wbrew is followed by the dative case.
• It means 'contrary to'.
• Example: Oficer nie działa wbrew rozkazom. (An officer does not act contrary to orders.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Verbs with Present Tense -ę, -y, -ą

Verbs ending in -yć:

• słyszeć (hear)
• leżeć (lie)
• krzyczeć (shout)

Verbs ending in -eć:

• uczyć (teach)
• kończyć (end)
• straszyć (frighten)

Conjugation of Verbs

First Person Singular

• słyszę
• leżę
• krzyczę

Second Person Singular

• słyszysz
• leżysz
• krzyczysz

Third Person Singular

• słyszy
• leży
• krzyczy

First Person Plural

• słyszymy
• leżymy
• krzyczymy

Second Person Plural

• słyszycie
• leżycie
• krzycie

Third Person Plural

• słyszą
• leżą
• krzyczą

Examples of Usage

słyszeć (hear)

• Słyszymy muzykę. (We hear the music.)

leżeć (lie)

• Kot leży obok psa. (The cat is lying beside the dog.)

krzyczeć (shout)

• Ojciec krzyczy [na matkę]. (Father shouts [at mother].)

uczyć (teach)

• Uczę siostrę polskiego. (I teach my sister Polish.)
• Uczę siostrę tańczyć. (I teach my sister to dance.)

kończyć (end)

• Kończymy czytanie. (We end reading.)

straszyć (frighten)

• Pies straszy dziecko. (The dog frightens the child.)

Other Verbs in This Group

• liczyć (count)
• suszyć (dry)
• ważyć (weigh)
• patrzeć (look)

• • Has an alternative infinitive: patrzeć.

• tańczyć (dance)
• znaczyć (mark, mean)

• • Co to znaczy? (What does it mean?)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Dative Case of Pronouns

Dative Case Pronouns:

• Dative case pronouns replace the indirect object, which contains the meaning 'to' and 'for'.
• Mi, ci, mu, jej, mu, nam, wam, im, im
• Emphatic forms: mnie, tobie, jemu
• Examples:

• • Kupuję ojcu krawat. (I buy a tie for father.)
  • Daję matce kwiaty. (I give flowers to mother.)
  • Kupuję mu krawat. (I buy a tie for him.)
  • Daję jej kwiaty. (I give flowers to her.)
  • Nie ufam mu. (I don't trust him.)
  • Wierzę ci. (I believe you.)
  • Nie ufam jemu. (I don't trust him.)
  • Tobie nie wierzę. (I don't believe you.)
  • Oddaję kolegom rower. (I return the bike to my friends.)
  • Pożyczam mu książki. (He lends me books.)
  • Oddaję im rower. (I return the bike to them.)
  • Mnie nie pożycza książek. (He doesn't lend me books.)

Dative Case Prepositional Pronouns:

• A different set of pronouns is used after dative case prepositions.
• mnie, tobie, niemu, niej, niemu, nam, wam, nim, nim
• Examples:

• • Dzięki bratu jestem bogaty. (I am rich thanks to my brother.)
  • Dzięki niemu jestem bogaty. (I am rich thanks to him.)
  • Dzięki sąsiadce mam dom. (I have a house thanks to my neighbor.)
  • Dzięki niej mam dom. (I have a house thanks to her.)
  • Dzięki kolegom mamy pracę. (We have work for our friends.)
  • Dzięki nim mamy pracę. (We have work for them.)
  • Policjant działa przeciw złodziejowi/złodziejom. (The policeman acts against the thief/thieves.)
  • Policjant działa przeciw niemu/nim. (The policeman acts against him.)

Expressing Emotions and Body Temperature

• Polish often uses impersonal expressions to express emotions and body temperature.
• The feeling is expressed with an adverb, and the person is in the dative case.
• Examples:

• • Jest mi źle/słabo. (I feel ill/faint.)
  • Jest mi głupio. (I feel stupid.)
  • Tomkowi jest duszno. (Tom needs some air.)
  • Smutno mi (jest). (I feel sad.)
  • Jest nam tam miło. (We like being there.)
  • Paniom jest wesoło. (The ladies enjoy it.)
  • Jest jej zimno/gorąco. (She's cold/hot.)
  • Im jest tam dobrze/niedobrze. (They are happy/unhappy there.)
  • Łatwo mu jest rysować. (He finds drawing easy.)
  • Trudno (jest) żyć bez pieniędzy. (It's difficult to live without money.)

Other Impersonal Expressions

• Some impersonal expressions contain the reflexive pronoun się or are followed by the genitive case.
• Examples:

• • Nudzi mi się. (I am bored.)
  • Chce mi się jeść. (I want to eat.)
  • Brak mi (jest) przyjaciół. (I'm short of friends.)
  • Zdaje mi się, że jest mróz. (I think that there's a frost.)
  • Brakuje ci czasu. (You lack time.)
  • Jest mu wstyd, że jest biedny. (He's ashamed of being poor.)
  • Żal nam (jest) córki. (We feel sorry for the daughter.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Reflexive Verbs

Introduction:

• Reflexive verbs reflect their action back to the subject.
• Polish has many reflexive verbs, occurring in all verb groups and obeying the tense rules for non-reflexive verbs.
• The reflexive pronoun "się" translates to ‘myself’, ‘yourself’, etc. It never changes.

Examples of Reflexive Verbs:

• ubierać się (get dressed)
• uczyć się (learn)
• bawić się (play)

Conjugation of Reflexive Verbs:

• ja ubieram się
• ty ubierasz się
• on/ona/ono ubiera się
• my ubieramy się
• wy ubieracie się
• oni/one ubierają się

Other Reflexive Verbs:

• Some verbs are always reflexive, e.g., bać się (be afraid), opiekować się (look after).
• Other verbs have two forms – ordinary and reflexive – with different meanings.

• • Examples: uczyć (teach) – uczyć się (learn); nadawać (post) – nadawać się (be suitable)

Verbs with Present Tense in -ię/, -i, -ią

Introduction:

• Many Polish verbs, including many reflexive verbs, end in -bić, -mić, -nić, -pić, or -wić.
• The "i" of the infinitive ending remains in the present tense.

Examples of Verbs:

• robić (make, do)
• mówić (say)
• dzwonić (ring)
• wątpić (doubt)

Conjugation of Verbs:

• ja -ę robię
• ty -isz robisz
• on/ona/ono -i robi
• my -imy robimy
• wy -icie robicie
• oni/one -ą robią

Verbs with Present Tense in -ę, -i, -ą

Introduction:

• Some verbs, including many reflexive verbs, end in -cić, -lić, -dzić.
• They lose the "i" in the ja and oni parts.

Examples of Verbs:

• płacić (pay)
• chodzić (go, walk)
• chwalić (praise)

Conjugation of Verbs:

• ja -ę płacę
• ty -isz płacisz
• on/ona/ono -i płaci
• my -imy płacimy
• wy -icie płacicie
• oni/one -ą płacą

Reciprocal "się"

Introduction:

• "się" also translates to ‘each other/one another’.

Examples:

• Kochają się. (They love each other.)
• Znamy się. (We know one another.)

Position of "się"

Introduction:

• Usually, "się" stands after the first stressed word in the sentence or after/before its verb.
• In very short sentences, "się" can stand at the end.

Examples:

• Kasia martwi się. (Kate is worried.)
• Siostra nazywa się Irena Malicka. (My sister is called Irene Malicka.)
• Dzieci czują się źle. (The children are ill.)
• Jak się pan/pani ma? (How are you?)
• Jan cieszy się. (John is happy.)

Emphatic Self

Introduction:

• The emphatic ‘self’ is translated by the adjective "sam," which also means ‘alone’.

Examples:

• Sam nie wiem, gdzie mieszkają. (I, myself, don’t know where they live.)
• Matka sama jest biedna. (Mother is poor herself.)
• Oni sami nic nie wiedzą. (They, themselves, know nothing.)
• Idę sam. (I’m going by myself.)
• Ola sama chodzi do szkoły. (Ola goes to school by herself.)
• Dziecko samo się ubiera. (The child dresses by itself.)
• Tomek bawi się sam. (Tom plays alone.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Instrumental Case

Introduction:

• The instrumental case has no equivalent in English.
• It is used for the noun after verbs of being, becoming, and calling.
• The instrumental case of nouns is made from the genitive singular without its ending.
• Vowel changes present in the genitive singular, e.g., loss of penultimate "e" or changes from "ó" to "o" or "n" to "o," recur here.

Masculine Singular:

• The instrumental singular ending is -em or -iem.
• ‘Men’ nouns ending in -a take -n.

Examples:

• • syn: synem
  • brat: bratem
  • chłopiec: chłopcem
  • maj: majem
  • pies: psem
  • pokój: pokojem
  • las: lasem
  • ojciec: ojcem

After k, g:

• • Bóg: Bogiem
  • pociąg: pociągiem
  • Janek: Jankiem
  • Polak: Polakiem
  • Anglik: Anglikiem

After ´ accent:

• • koń: koniem
  • gołąb: gołębiem
  • uczeń: uczniem
  • gwóźdź: gwóździem
  • But: dzień: dniem, tydzień: tygodniem

Feminine Singular:

• Nouns in -a or -ia: matka: matką, ciocia: ciocią, lekcja: lekcją, droga: drogą, Anna: Anną, Polska: Polską
• Nouns in consonant without ´ accent add -n: sól: solą, twarz: twarzą, podróż: podróżą, kolej: koleją, rzecz: rzeczą, mysz: myszą, noc: nocą
• Nouns in -i add -n: pani: panią, gospodyni: gospodynią
• After ´ accent: nić: nićmi, czapka: czapką, gałąź: gałęzią, pień: pniem, jesień: jesienią, wieś: wsią

Neuter Singular:

• Nouns in -o do not change.
• After hard stem (except k, g) + -o or -e: pióro: piórem, krzesło: krzesłem, morze: morzem, zboże: zbożem, słońce: słońcem, miasto: miastem
• Nouns in -ie, -ko, -go: życie: życiem, zdjęcie: zdjęciem, jabłko: jabłkiem, dziecko: dzieckiem
• Nouns in -io extend -io to -ieniem: imię: imieniem, ramie: ramięciem
• But: irybi: irybiem, prosiebi: prosiebiem, jagnię: jagnięciem
• Nouns in -o alone extend -o to -ociem: zwierzę: zwierzęciem, dziewczę: dziewczęciem

Plural:

• Most nouns: brat: braćmi, ksiądz: księżmi, człowiek: ludźmi, pieniądz: pieniędzmi, dziecko: dziećmi, przyjaciel: przyjaciółmi, syn: synami, ojciec: ojcami, pies: psami, stół: stołami, lekcja: lekcjami, kolega: kolegami, noc: nocami, córka: córkami, wiet: wietami, maj: majami, muzeum: muzeami
• Nouns in -i, -ia, -io, -ie: pani: paniami, babcia: babciąmi, zdjęcie: zdjęciami
• Most nouns in ´ accent: wieś: wsiami, pień: pniami, gałąź: gałęziami, uczeń: uczniami, gwóźdź: gwóźdźmi, tydzień: tygodniami
• Some nouns (often monosyllabic) in ´ accent keep it: gołąb: gołębiami, koń: końmi, liść: liśćmi, nić: nićmi, dłon: dłonmi, koń: końmi
• Nouns in -io extend -io to -ionami: imię: imionami, ramię: ramionami
• But: irybie: irybitami, prosiebie: prosiebitami, jagnię: jagniętami
• Nouns in -o alone extend -o to -otami: zwierzę: zwierzętami, dziewczę: dziewczętami

Instrumental Case of Adjectives:

• An adjective associated with a noun in the instrumental case must also be in the instrumental case.
• Adjectives in -y, -a, -e differ from those in -i, -a, -ie.
• Masculine and neuter singular are identical.
• The plural is identical for all genders.

Adjectives in -y, -a, -e:

• • dobry: dobrym
  • dobra: dobrą
  • dobre: dobrymi
  • dobrzy: dobrzy

Adjectives in -i, -a, -ie:

• • polski: polskim
  • polska: polską
  • polskie: polskimi
  • polscy: polscy

ostatni: ostatnim

• • ostatnia: ostatnią
  • ostatnie: ostatnimi
  • ostatni: ostatnimi

Instrumental Case of Kto/Co/Nikt/Nic:

• Kto becomes kim; co becomes czym.
• Nikt becomes nikim; nic becomes niczym.

Examples:

• • Kim jesteś?
  • Nie jestem nikim ważnym.
  • Czym malujesz?

Usage after 'To Be' and 'To Call':

• After być and various verbs of 'calling' and 'esteeming,' a noun (with or without an adjective) stands in the instrumental case.
• Usually, this noun is a job, rank, nationality, social/family status, or the name or judgment we give to someone.

Examples:

• • Michał jest młodym dentystą.
  • Dana jest miłą panią.
  • Jest Polakiem. Jest Polką.
  • Łukasza nazywamy dobrym ojcem.
  • Oni są policjantami.
  • Są Anglikami.

• Do not use the instrumental case after To jest/To są or to state a proper name.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Other Uses of the Instrumental Case

Introduction: The instrumental case serves various purposes, including defining the means, time, and duration of an action, as well as following certain verbs and adjectives.

Usage with Transport, Route, or Tool

Tool:

• Piszę długopisem albo ołówkiem.
  I write with a ballpoint or pencil.
• On maluje farbami.
  He paints with paints.
• Hanka myje ręce wodą.
  Hanka washes her hands with water.
• Jacek bawi się zabawkami.
  Jack plays with his toys.
• Przykrywam dziecko kocem.
  I cover the child with a blanket.

Route:

• Idę polem i lasem.
  I go via field and forest.
• Idę ulicą.
  I go along the road.
• Łódź płynie Wisłą.
  The boat sails on the Wisła.
• Idę korytarzem, potem schodami.
  I go along the corridor, then up the stairs.
• Jan macha ręką.
  John is waving his hand.

Transport:

• Jadę pociągiem albo samochodem, albo samolotem.
  I go by train or car or plane.
• Idę piechotą.
  I go on foot.

Usage with Time and Duration

The instrumental case expresses extended time or duration of an action.

• Wiosną zbieram kwiaty; jesienią owoce.
  In spring, I pick flowers; in autumn, fruit.
• Latem Maciej jest kelnerem.
  In the summer, Maciej is a waiter.
• Rankiem jest zimno.
  It is cold in the early morning.

Usage with Certain Verbs

The instrumental case is used with certain verbs, often replacing prepositions in English.

• Późnym wieczorem czytam.
  I read late in the evening.
• Zwierzęta polują nocą.
  Animals hunt at night.
• Jan pracuje całymi dniami.
  John works for days on end.

Usage with Certain Adjectives

Adjectives derived from verbs requiring the instrumental case are followed by the instrumental case.

• Wieża [f.] otoczona lasem.
  The tower surrounded by a forest.
• Pole [n.] ogrodzone płotami.
  The field enclosed by fences.
• Cukierki [m. pl.] nadziane miodem.
  Candies filled with honey.
• Kołdra [f.] napchana piórami.
  The quilt stuffed with feathers.
• Ciasto [n.] posypane cukrem.
  The cake sprinkled with sugar.
• Droga [f.] pokryta śniegiem.
  The road covered with snow.
• Okna [n. pl.] zasłonięte firankami.
  The windows covered with lace curtains.
• Miasto [n.] zalane wodą.
  The city flooded with water.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Prepositions Followed by the Instrumental Case

1. Pod

1. • Used to indicate below, under, near.

1. • • Example: Kot leży pod drzewem. (The cat lies under the tree.)
     • Example: Mieszkam pod Krakowem. (I live near Krakow.)

1. Z

1. • Used to indicate together with, with.

1. • • Example: Idę z matką, ojcem, kolegą. (I'm going with mother, father, a friend.)

1. • Used with instrumental case even with motion.

1. Nad

1. • Used to indicate above, over, near.

1. • • Example: Miasto leży nad morzem. (The town lies on the sea.)
     • Example: Nad ranem/nad wieczorem. (Towards morning/evening.)

1. Przed

1. • Used to indicate in front of, earlier than.

1. • • Example: Przed domem jest ogród. (There is a garden in front of the house.)
     • Example: Przed kolacją jest zabawa. (There is a party before supper.)

1. Za

1. • Used to indicate behind, beyond.

1. • • Example: Za lasem są łąki z jabłoniami. (Beyond the forest are apple orchards.)

Additional Information

Pronunciation Aid

• An 'e' is added to nad, pod, przed, and z before the personal pronoun 'mnn' and before difficult consonant groups.

• • Example: Niebo jest nade mną, ziemia pode mną. (The sky is above me, the earth below me.)
  • Example: Przede wszystkim pracuję. (Above all, I work.)

Usage with Certain Verbs

• Verbs

• • bawić się z: play with
  • rozmawiać z: speak with/to
  • kłócić się z: quarrel with
  • sprzeczać się z: disagree with
  • zgadzać się z: agree with
  • bronić (się) przed: protect against
  • chronić (się) przed: guard against
  • toskać za: pine for, miss
  • pracować nad: work at
  • lubić mieszkać z: like to live with

Preposition plus Noun

• Idę z bratem i z siostrą. (I'm going with my brother and my sister.)
• Idę z nim i z nią. (I'm going with him and with her.)
• Zeszyty leżą pod książkami. (The notebooks are under the books.)
• Zeszyty leżą pod nimi. (The notebooks are under them.)
• Wstydzę się przed ludźmi. (I'm ashamed in front of people.)
• Wstydzę się przed nimi. (I'm ashamed in front of them.)
• Kot leży pod drzewem. (The cat lies under the tree.)
• Kot leży pod nim. (The cat lies under it.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Verbs with Two Imperfective Forms

Most Polish verbs have two forms, imperfective and perfective, each expressing different aspects of an action (Unit 21). A few common verbs have two imperfective forms.

1. Determinate Form:

1. • Expresses action in progress (I’m going home right now) or imagined in progress in the near future (I’m going home at noon).

1. Indeterminate Form:

1. • Expresses frequent, habitual, or repetitive action (I go home at noon, I go to parties, I often go for walks).

Here are five verbs in this category. You may encounter their perfective forms by chance.

• Walk, go

• • Determinate: chodzę, chodzisz, chodzi, chodzimy, chodzicie, chodzą
  • Indeterminate: idę, idziesz, idzie, idziemy, idziecie, idą

• Travel

• • Determinate: jeżdżę, jeździsz, jeździ, jeździmy, jeździcie, jeżdżą
  • Indeterminate: jadę, jedziesz, jedzie, jedziemy, jedziecie, jadą

• Fly, rush (coll.)

• • Determinate: lecę, lecisz, leci, lecimy, lecicie, lecą
  • Indeterminate: latam, latasz, lata, latamy, latacie, latają

• Carry

• • Determinate: niosę, niesiesz, niesie, niemiemy, niesiecie, niosą
  • Indeterminate: noszę, nosisz, nosi, niemiemy, niesiecie, niosą

• Transport

• • Determinate: wożę, woźisz, wozi, woziemy, woziicie, wożą
  • Indeterminate: wożę, woźisz, wozi, woziemy, woziicie, wożą

Pronunciation Note:

An 'e' is added to nad, pod, przed, and z before the personal pronoun 'mnn' and before difficult consonant groups.

Usage with Adverbs:

• Determinate + Adverb of Current Time:

• • dzisiaj (today), już (already), teraz (now), zaraz (in a moment), na razie (right now), akurat (right now), znowu (once again).

• Indeterminate + Adverb of Frequency:

• • często (often), nigdy (never), nie (not), codziennie (daily), single (all the time), zwykle (usually), zwyczajnie (usually), od tygodnia, miesiąca, roku [gen.] (for the last week, month, year), od dawna (for a long time now).

Examples:

• Ola dzisiaj idzie z Piotrem. (Today, Ola is going with Peter.)
• Ptaki teraz lecą do nas. (The birds are flying to us now.)
• Adam jedzie do Warszawy. (Adam is traveling to Warsaw.)
• Kasia niesie zakupy. (Kate is carrying the shopping.)
• Gospodarz wiezie owoce. (The farmer is transporting fruit.)
• Ola często chodzi do klubu. (Ola often goes to the club.)
• Nad domem zawsze latają ptaki. (Birds always fly above the house.)
• On codziennie jeździ do Krakowa. (He regularly travels to Krakow.)
• Ona chętnie nosi zakupy. (She likes to carry the shopping.)
• Zwykle wozi jabłka. (He usually transports apples.)

Common Derivatives:

There are many common derivatives, all imperfective, of "chodzić," e.g., wchodzić, podchodzić, nadchodzić.

Usage with Time Adverbs:

The time adverbs provided are used with either verb type, and the meaning often changes somewhat. Examples include "often," "never," "daily," "all the time," "usually," "always," "rarely," "recently," and "still."

Practice:

1. Determinate:

1. • Marek już idzie do domu. (Mark is going home already.)
   • Teraz idę do teatru. (Right now, I’m going to the theatre.)

1. Indeterminate:

1. • Marek już chodzi do szkoły. (Mark goes to school already.)
   • Teraz chodzę do teatru. (Right now, I go to the theatre.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Locative Case (Nouns, Prepositions)

Consonant Changes:

• The locative case is the most complex case.
• When the ending -e is added, consonant changes occur in the singular of all genders.
• After b, f, m, n, p, s, w, and z, the ending -e becomes -ie.
• The plural ending -ach does not cause consonant changes.

Vowel Changes:

• Vowel changes are also frequent in the locative case.
• Nouns compensate by shortening their stem vowel or losing the penultimate e.
• Change from a to e occurs in the singular only.

Masculine Singular:

• Most masculine nouns take the ending -e or -ie in the locative case.
• Other possible endings are -u after k, g, ch, j, l, and old monosyllabic nouns, -dziu after c, cz, sz, rz, w, dw, and -u before -mie, -nie, -cie, -le.
• Some masculine nouns in -ba, -fa, -mo, -b, -f, -m take -ie in the locative case.

Feminine Singular:

• Feminine nouns ending in certain consonants take the ending -e or -ie in the locative case.
• Other feminine nouns are the same as the genitive singular.
• Examples include siostra: siostrze and Polska: Polsce.

Neuter Singular:

• Most neuter nouns take the ending -e or -ie in the locative case.
• Nouns in -ę and -ię have different endings.
• Examples include pole: polu and serce: sercu.

Plural - All Genders:

• The plural ending -ach does not cause consonant changes.
• Vowel changes that occurred in the singular recur in the plural.
• Examples include pies: psach and jabłko: jabłkach.

Locative Case Prepositions:

• The prepositions na, przy, w, po, and o are followed by the locative case.
• Na is used for on, at, and in open areas.
• Przy is used for near, close to, by, and while doing.
• W is used for in enclosed areas and dressed in.
• Po is used for along, up and down, after (time), in (language), and inherited from.
• O is used for about, concerning, at (time), and with certain physical attributes.

Usage with Certain Verbs:

• Some common verbs are followed by locative case prepositions.
• Examples include mówić o, wiedzieć o, myśleć o, zapominać o, opowiadać o, grać na, rozmawiać o, and znać się na.

Verbs Siedzieć, Stać, Płynąć, Myśleć:

• Verbs siedzieć, stać, płynąć, and myśleć often occur with the locative case.
• Examples include siedzieć: siedzę, stać: stoimy, płynąć: płyniecie, and myśleć: myślę.

Locative Case of Kto/Co/Nikt/Nic:

• Kto becomes kim, co becomes czym, nikt becomes nikim, and nic becomes niczym.
• Examples include o kim myślisz?, w czym masz herbatę?, and nie gram na niczym.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Locative Case of Adjectives

• Adjectives in -y, -a, -e:

  • Adjectives in -y, -a, -e must be in the locative case when associated with a noun in the locative case.
  • Locative case endings for adjectives in -y, -a, -e are:
    • Singular: dobry -> dobrym (masculine), dobra -> dobrej (feminine), dobre -> dobrym (neuter)
    • Plural: dobrzy -> dobrych (all genders)

• Adjectives in -i, -a, -ie:

  • Adjectives in -i, -a, -ie (and those few ending in -i, -ia, -ie) must be in the locative case when associated with a noun in the locative case.
  • Locative case endings for adjectives in -i, -a, -ie are:
    • Singular: polski -> polskim (masculine), polska -> polskiej (feminine), polskie -> polskim (neuter)
    • Plural: polscy -> polskich (all genders)

Locative Case Prepositional Pronouns

• Personal Pronouns:

  • Personal pronouns change when used after locative case prepositions.
  • Locative case forms of personal pronouns are:
    • Singular: mnie, tobie, nim, niej, nim
    • Plural: nas, was, nich

• Preposition plus Noun:

  • When a preposition is used with a noun in the locative case, the pronouns used after the preposition also change.

Examples:

• Mówię o bracie i o siostrze. (I'm talking about the brother and the sister.)
• Mówię o nim i o niej. (I'm talking about him and her.)
• Zeszyty leżą na książkach. (The notebooks are lying on the books.)
• Zeszyty leżą na nich. (The notebooks are lying on them.)
• Kelner pracuje przy ludziach. (The waiter is working with the people.)
• Kelner pracuje przy nich. (The waiter is working with them.)
• Prezent jest w pudełku. (The present is in the box.)
• Prezent jest w nim. (The present is in it.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

This, That, Such, What Like, Which

• ten/ta/to - this

  • Nom. (tam)t-en
  • Acc. Non-alive – (tam)t-en
  • Gen. (tam)t-ego
  • Loc. (tam)t-ym
  • Dat. (tam)t-emu
  • Instr. (tam)t-ym
  • Singular Neut. (tam)t-o
  • Fem. (tam)t-a
  • Plural Non-men (tam)t-e
  • Men (tam)c-i
  • As nom. (tam)t-ych
  • As loc./dat. (tam)t-ej

• jak-i - what like

  • Nom. jak-i
  • Acc. jak-i
  • Gen. jak-iego
  • Loc. jak-im
  • Dat. jak-iemu
  • Instr. jak-im
  • Singular Neut. jak-ie
  • Fem. jak-a
  • Plural jak-ie
  • Non-men jak-ich
  • Men jak-ich

• któr-y - which

  • Nom. któr-y
  • Acc. któr-y
  • Gen. któr-ego
  • Loc. któr-ym
  • Dat. któr-emu
  • Instr. któr-ym
  • Singular Neut. któr-e
  • Fem. któr-a
  • Plural Non-men któr-e
  • Men któ-rz-y
  • As nom. któr-ych
  • As loc./dat. któr-ej

• tak-i - such

  • Nom. tak-i
  • Acc. tak-i
  • Gen. tak-iego
  • Loc. tak-im
  • Dat. tak-iemu
  • Instr. tak-im
  • Singular Neut. tak-ie
  • Fem. tak-a
  • Plural Non-men tak-ie
  • Men ta-c-y
  • As gen. tak-ich
  • As loc./dat. tak-iej

Examples:

• Jaki to jest szkoła? (What is this school like?)
• Jaka książkę kupujesz? (What kind of book are you buying?)
• Jacy to są chłopcy! (What (awful) boys!)
• Jakie ładne miasto! (What a lovely town!)
• Ten rower jest nowy, a tamten stary. (This bicycle is new, that one old.)
• Idziesz z tym kolegą czy z tamtym? (Are you going with this friend or that one?)
• List jest od tamtej pani. (The letter is from that lady.)
• Nie ma takiego numeru. (There is no such number.)
• Nie rozmawiam z takimi ludźmi. (I don’t talk to such people.)
• Która to jest szkoła? (Which school is this?)
• Którą książkę kupujesz? (Which book are you buying?)
• Którzy to są chłopcy? (Which boys are these?)
• Który pan jest dobrym kierowcą? (Which gentleman is a good driver?)
• Z którą panią pracujesz? (Which lady do you work with?)
• Wiem, która jest godzina. (I know what time it is.)
• Są tacy, którzy nie lubią ciasta. (There are (such) people who don’t like cake.)
• To państwo jest bogate. (This country is rich.)
• Ci państwo są bogaci. (These people are rich.)

Note: Który used to introduce a relative clause is preceded by a comma.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

My, Your, etc., Own

• Possessive adjectives

  • Singular

    • Masc. Nom. mój
    • Fem. Nom. moja
    • Neut. Nom. moje
    • Plural Non-men Nom. nasz-e
    • Men Nom. mo-i

  • Plural Non-men

    • As nom. moj-e
    • Men Nom. mo-i

  • Gen. (Non-alive) moj-ego, nasz-ego

    • Gen. (Alive) as gen. moj-ego, nasz-ego
    • As loc./dat. moj-ej, nasz-ej
    • As gen. czy-im

  • Dat. moj-emu, nasz-emu

  • Instr. mo-im, nasz-ym

    • Dat. moj-emu, nasz-emu
    • Instr. mo-im, nasz-ym
    • As gen. czy-im

  • Acc. Non-alive – (Non-men) mój

  • Acc. (Alive) – (Men) mo-i

    • Acc. (Men) – (Non-men) moj-e

  • Loc. mo-im, nasz-ym, czy-im

    • Loc. mo-im, nasz-ym, czy-im
    • As loc./dat. czy-ich

  • Singular Neut. moj-e

    • Singular Fem. moj-a
    • Plural Non-men moj-e
    • Men mo-i
    • As gen. czy-ich
    • As loc./dat. czy-ej

  • Plural Non-men (Non-men) moj-e

    • Plural Non-men (Men) mo-i
    • Plural Non-men (As nom.) moj-e
    • Plural Non-men (As loc./dat.) czy-ej

  • Men mo-i

    • As gen. czy-ich

  • Plural Non-men moj-e

    • Men mo-i

  • As gen. czy-ich

Examples:

• Syn jest młody. (My/your/his etc. son is young.)
• Jego syn jest młody. (His son is young.)

Note:

• twój, swój behave as mój.
• Wasz behaves as nasz.
• The 'j' in mój and czyj is lost if followed by an 'i'.

To say 'your' to someone formally, use the genitive form of:

• pan: pana
• pani: pani
• panowie: panów
• panie: pań
• państwo: państwa

Examples:

• Gdzie jest pana/pani syn? (Where is your [sing.] son?)
• Czy jedziemy pana/pani samochodem? (Are we going in your [sing.] car?)
• To jest panów/pań/państwa autobus. (This is your [pl.] bus.)

Swój (my, your, his, etc.) This is a Polish oddity.

1. It implies ‘(of) my, your etc. own’ and can also refer to persons addressed as ‘pan’ etc.
2. It is often used where English uses voice stress to make a contrast, e.g., Lubię pracę: I like my (the) job. but Lubię swoją pracę: I like my job.
3. It replaces my/mine etc. if the thing possessed belongs to the subject of the sentence.
4. It often prevents confusion with jego, jej, ich which refer to someone else.

Possessive adjective

• Moja praca jest nudna. (My job is boring.)
• Nie mamy jego/jej/ich dokumentów. (We don’t have his/her/their documents.)
• Mój samochód jest stary. (My car is old.)
• Jedziemy jego/jej/ich samochodem. (We’re going in his/her/their car.)
• To są nasze miejsca, a to wasze. (These are our places, and these yours.)
• Gdzie mieszkają twoi koledzy? (Where do your friends live?)
• On nigdy nie odwiedza jego brata. (He never visits his (someone’s) brother.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Each, Every, All

• Adjectives

• • Singular

• • • Masc. Nom. każdy
    • Fem. Nom. każda
    • Neut. Nom. każde
    • Plural Non-men Nom. każde
    • Men Nom. każdy

• • Gen. (Non-alive) każdego, wszystkiego

• • • Gen. (Alive) as gen. każdego, wszystkiego
    • As loc./dat. każdej, wszystkich
    • As gen. wszystkich

• • Dat. każdemu, wszystkiemu
  • Instr. każdym, wszystkim

• • • Dat. każdemu, wszystkiemu
    • Instr. każdym, wszystkim
    • As gen. wszystkich

• • Acc. Non-alive – (Non-men) każde
  • Acc. (Alive) – (Men) każdy

• • • Acc. (Men) – (Non-men) każde

• • Loc. każdym, wszystkim

• • • Loc. każdym, wszystkim
    • As loc./dat. każdej, wszystkich

• • Singular Neut. każde

• • • Singular Fem. każda
    • Plural Non-men każde
    • Men każdy
    • As gen. wszystkich
    • As loc./dat. wszystkiej

• • Plural Non-men (Non-men) każde

• • • Plural Non-men (Men) każdy
    • Plural Non-men (As nom.) każde
    • Plural Non-men (As loc./dat.) wszystkich

• • Men każdy

• • • As gen. wszystkich

• • Plural Non-men każde

• • • Men każdy

• • As gen. wszystkich

Examples:

• Każdy kupuje chleb. (Everyone buys bread.)
• Rozmawiam z każdym. (I talk to everyone.)
• Wszystko jest tanie. (Everything is cheap.)
• Pamiętam o wszystkim. (I remember everything.)

Note:

• Wszystko (everything) also has case forms which you may meet.

Note these ways of saying 'all of us,' 'all of you,' 'all of them':

• Masc. każdy z + nas, was, nich
• Fem. każda z + nas, was, nich

Examples:

• Każdy z nas jest zmęczony. (All of us are tired.)
• Każda z nich jest zmęczona. (All of them are tired.)
• Każdy z was czeka. (All of you are waiting.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Clock Time

In Polish, when expressing clock time, it's common to say "What hour is it?" or "At what hour?" Here are some key points:

• The word "hour" (godzina) is often omitted, but if included, you need the feminine form of ordinal numbers.
• In the 24-hour clock, use dwudziesta pierwsza/druga/trzecia for 21st/22nd/23rd.
• Cardinal numbers like dwadzieścia (20), trzydzieści (30), czterdzieści (40), pięćdziesiąt (50) are used in combination with hours and minutes.
• Minutes (minuta) to the hour use za + nominative case of the hour, and for minutes past the hour use po + locative case of the hour. Half-hours use do + genitive case of the next hour.
• You can also use cardinal numbers to simplify expressions.

Examples:

• Która jest godzina? (What’s the time?)
• Jest druga (godzina). (It’s two o’clock.)
• Jest pięć minut po ósmej. (It’s five minutes past eight.)
• Jest dwadzieścia druga. (It’s twenty-two o’clock.)

To specify minutes:

• za + nominative case of the hour (for minutes to the hour)
• po + locative case of the hour (for minutes past the hour)
• do + genitive case of the next hour (for half-hours)

For example:

• Jest za kwadrans czwarta. (It’s a quarter to four.)
• Jest kwadrans po czwartej. (It’s a quarter past four.)

Expressions with prepositions:

• o + locative case (at a specific time)
• po + locative case (past a specific time)
• za + nominative case (in a specific time)

Examples:

• O pierwszej. (At one o’clock.)
• Po drugiej. (Past two o’clock.)
• Za godzinę. (In an hour.)

Expressions with the genitive:

• od = from; do = until; około = around

Examples:

• Od południa do północy. (From noon till midnight.)
• Pracuję do dwunastej. (I work until twelve.)

Expressions with the locative:

• o = at; po = past

Examples:

• Najwcześniej o ósmej rano. (8:00 a.m. at the earliest.)
• Idę spać po jedenastej. (I go to bed after eleven.)

Expressions with the instrumental:

• przed = before; między... a... = between... and...

Examples:

• Wracam z pracy przed siódmą. (I return from work before 7:00.)
• Między drugą a trzecią. (Between two and three.)

• Wracam z pracy przed siódmą. (I return from work before 7:00.)
• Pracujemy przed południem. (We work before noon.)
• Jestem w domu między drugą a trzecią. (I'm at home between two and three.)
• Między wpół do pierwszej a szóstą. (Between half-past twelve and six.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Być (Past, Future); Days

Past Tense (I Was): In the past tense, the endings are added to the verb stem "by." The endings vary for the three genders in the singular, and for masculine 'men' nouns and all other nouns in the plural.

Singular:

• Masculine:
  • ja byłem
  • ty byłeś*
  • on był
• Feminine:
  • ja byłam
  • ty byłaś
  • ona była
• Neuter:
  • ono było
• Men (Mixed):
  • my byliśmy
  • wy byliście
  • oni byli
• Other Nouns (Mixed):
  • my byłyśmy
  • wy byłyście
  • one były

The plural for men contains -li, not -ły. Stress is always on the "by" syllable.

Future Tense (I Will Be): In the future tense, the verb "będzie" is used.

Singular:

• ja będę
• ty będziesz
• on/ona/ono będzie

Plural:

• my będziemy
• wy będziecie
• oni/one będą

Negation: There is no/will be no:

• Past of nie ma: nie było
• Future: nie będzie

Remember that the direct object, shown in capitals, stands in the genitive case after a negative verb.

Examples:

• Są jabłka. (There are apples.)
• Nie ma JABŁEK. (There are no apples.)
• Nie było wczoraj JABŁEK. (There were no apples yesterday.)
• Nie będzie jutro JABŁEK. (There will be no apples tomorrow.)

Examples in Past Tense:

• Wczoraj byłem nad morzem. (Yesterday, I was by the sea.)
• Nie było u nas. (It wasn't at our place.)
• Czy dziecko było chore? (Was the child sick?)
• Byliśmy w kościele. (We were in the church.)
• Gdzie byliście rano? (Where were you in the morning?)

Days of the Week:

• Nominative:
  • Mon.: poniedziałek
  • Tues.: wtorek
  • Wed.: środa
  • Thur.: czwartek
  • Fri.: piątek
  • Sat.: sobota
  • Sun.: niedziela

Accusative: (w - on)

• w poniedziałek
• we wtorek
• w środę
• w czwartek
• w piątek
• w sobotę
• w niedzielę

Genitive: (od - from; do - to)

• poniedziałku
• wtorku
• środy
• czwartku
• piątku
• soboty
• niedzieli

Locative: (po - after; o - concerning)

• po poniedziałku
• we wtorek
• o środzie
• w czwartek
• w piątek
• w sobocie
• w niedzieli

Instrumental: (przed - before)

• przed poniedziałkiem
• wtorkiem
• środkiem
• czwartkiem
• piątkiem
• sobotą
• niedzielą

Examples:

• Pokój na noc z piątku na sobotę. (A room for the night from Friday to Saturday.)
• Umawiamy się na niedzielę. (We make a date for Sunday.)

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Months; Seasons; Time Expressions

Months and Seasons:

• Nominative:

• • Jan.: styczeń
  • Feb.: luty
  • Mar.: marzec
  • Apr.: kwiecień
  • May: maj
  • June: czerwiec
  • July: lipiec
  • Aug.: sierpień
  • Sept.: wrzesień
  • Oct.: październik
  • Nov.: listopad
  • Dec.: grudzień

• Locative: (w - in; po - after)

• • styczniu, lutym
  • marcu, kwietniu
  • maju, czerwcu
  • lipcu, sierpniu
  • we wrześniu, październiku
  • listopadzie, grudniu

• Genitive: (od - from; do - to)

• • stycznia, lutego
  • marca, kwietnia
  • maja, czerwca
  • lipca, sierpnia
  • września, października
  • listopada, grudnia

• Instrumental: (przed - before)

• • styczniem, lutym
  • marcem, kwietniem
  • majem, czerwcem
  • lipcem, sierpniem
  • wrześniem, październikiem
  • listopadem, grudniem

Days:

• Nominative/Accusative: (singular and plural)

• • day: dzień
  • week: tydzień
  • month: miesiąc
  • year: rok

Time Expressions:

• Every:

• • co + nominative:

• • • co minutę: every minute
    • co dwie minuty: every two minutes
    • co godzinę: every hour
    • co pół godziny: every half an hour
    • co rano: every morning
    • co wieczór: every evening
    • co niedzielę: every Sunday
    • co kwartał: every quarter

• Once every:

• • raz na + accusative:

• • • raz na godzinę: once every hour
    • raz na tydzień: once every week

• Genitive Case Alone:

• • jednego/pewnego dnia: one day
  • jednej/pewnej nocy: one night
  • każdego dnia: every day
  • każdego wieczoru: each evening

• Ago:

• • temu + instrumental:

• • • minutę temu: a minute ago
    • trzy dni temu: three days ago
    • pół roku temu: half a year ago
    • szesnaście lat temu: sixteen years ago
    • dawno temu: a long time ago
    • jak dawno temu?: how long ago?

• From/To:

• • od + genitive: from
  • do + genitive: to

• • • od piątku do soboty: from Friday to Saturday
    • od tygodnia: for a week
    • od trzech miesięcy: for three months
    • od pół roku: for half a year
    • od dawna: for a long time

• Last/Next:

• • zeszły: last
  • przyszły: next

• • • w zeszły piątek: last Friday
    • w zeszłą sobotę: last Saturday
    • w zeszłą noc: last night
    • w zeszłym tygodniu: last week
    • w zeszłym miesiącu: last month
    • dzisiaj: today
    • wczoraj: yesterday
    • od wczoraj do jutra: from yesterday to tomorrow

Cały:

• Whole (All):

• • cały + accusative:

• • • cały rok: the whole year
    • całą sobotę: the whole Saturday
    • całą noc: the whole night

• • Już + cały + present tense:

• • • już cały dzień pada deszcz: it has been raining all day
    • czekam już całą godzinę: I've been waiting for a whole hour

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.

Dual-case prepositions:

Some prepositions are always followed by a particular case, such as "bez matki" (gen.) and "przez okno" (acc.), while others often have several meanings that require different cases. For example:

• Czekam na matkę (acc.). - I'm waiting for my mother.
• Siedzę na krześle (loc.). - I'm sitting on the chair.
• Patrzę na zegarek (acc.). - I'm looking at my watch.

Verbs of motion:

In Polish, the accusative case expresses motion. When a verb implies motion to/from, the preposition after that verb is often followed not by the locative or instrumental case but by the accusative. For instance:

• Idę na pocztę. - I'm going to the post office.
• Stawiam wazon na stół. - I place the vase on the table.
• Kładę sweter na półkę. - I lay the sweater on the shelf.
• Jadę na urlop. - I'm going on holiday.
• Idę po obiad. - I'm going to fetch the lunch.
• Proszę o gazetę. - I ask for a newspaper.
• Pies ucieka w las. - The dog runs off into the forest.
• Jedziemy w góry. - We are driving into the hills.

Instrumental to accusative change:

The change from instrumental to accusative most often occurs with prepositions like "między," "nad," "pod," "przed," "za." For example:

• Jesteśmy nad morzem. - We are at the seaside.
• Pies leży pod łóżkiem. - The dog is lying under the bed.
• Kot siedzi przed płotem. - The cat is sitting in front of the fence.
• Tomek mieszka za granicą. - Tom lives abroad.
• Dziecko jest za drzwiami. - The child is behind the door.

• Jedziemy nad morze. - We're going to the seaside.
• Pies kładzie się pod łóżko. - The dog lies down under the bed.
• Kot wychodzi przed płot. - The cat comes out in front of the fence.
• Tomek jedzie za granicę. - Tom is going abroad.
• Dziecko chowa się za drzwiami. - The child hides behind the door.

Works Cited

Bielec, Dana. Basic Polish: A Grammar and Workbook. 2014.